In bijna de helft van de milieueffectrapporten in 2021 ontbrak een goede uitwerking van de effecten van een plan of project op Natura2000-gebieden. Dat blijkt uit het jaarverslag 2021 van de Commissie voor de milieueffectrapportage. Deels is dit volgens de Commissie te verklaren door de ontwikkelingen op het gebied van stikstof, zoals de nieuwe rekenmethodes.
De Commissie voor de milieueffectrapportage bracht vorig jaar 160 adviezen uit over ruimtelijke plannen en projecten met veel impact op milieu, natuur en leefomgeving. De adviezen bestonden uit 79 verplichte toetsingsadviezen en 81 vrijwillige adviezen over bijvoorbeeld reikwijdte en detailniveau van een milieueffectrapport, een tussentijdse toetsing of een aanvulling op een milieueffectrapport. Er is volgens de Commissie meer vraag naar verplicht advies en minder vraag naar vrijwillig advies: de 79 verplichte toetsingsadviezen zijn er namelijk behoorlijk meer dan de 52 in 2020 en de 45 verplichte adviezen in 2019. In 2021 bracht de Commissie 81 vrijwillige adviezen uit. Dat aantal is vergelijkbaar met de 81 in 2020 en de 85 vrijwillige adviezen in 2019.
Grote plannen en projecten
De Commissie adviseert te midden van dynamische maatschappelijke ontwikkelingen en ruimtelijke transities. Zij bracht in 2021 adviezen uit over grote plannen en projecten, zoals de luchtruimherziening en het luchthavenverkeersbesluit voor Schiphol, over woningbouwprojecten, windparken op land en zee, dijkversterkingen, maar ook over gaswinning onder de Waddenzee en het Nationaal Waterprogramma.
Omgevingsvisies
Een deel van de adviezen van de Commissie ging over milieueffectrapporten voor omgevingsvisies. Het maken van een integrale afweging over deze nieuwe langetermijnvisies blijkt voor veel gemeenten nog niet eenvoudig, stelt de Commissie in haar jaarverslag vast. In alle milieueffectrapporten bij omgevingsvisies ontbrak essentiële informatie.
Rekenregels stikstof
De gevolgen van de ingewikkelde rekenregels stikstof zijn duidelijk terug te zien in de milieueffectrapporten. “Milieueffectrapportage is een goed instrument om de impact van een plan of project op de leefomgeving in beeld te brengen”, stelt de Commissie in haar jaarverslag. “Vooral de impact op Natura 2000-gebieden vraagt veel aandacht bij de besluitvorming. Bij 53 milieueffectrapporten is een passende beoordeling opgesteld. Ondanks dat ontbrak in bijna de helft van de rapporten een goede uitwerking van effecten op Natura 2000-gebieden. Voor een deel is dit te verklaren door de vele ontwikkelingen op het gebied van stikstof, zoals nieuwe rekenmethodes. Bij het toetsen van het milieueffectrapport kijken we naar de dan geldende regels, die mogelijk net anders zijn dan toen het milieueffectrapport werd geschreven. Bij zes adviezen was Natura 2000 het enige onderwerp waarop essentiële informatie ontbrak.”
Zienswijzen
Inspraak en participatie door bewoners en belanghebbenden leidt volgens de Commissie vaak tot meer draagvlak voor het overheidsbesluit: “Onze advisering wint ook aan kwaliteit met inzicht in de zienswijzen. Het geeft vaak net die extra informatie over de omgeving.” Bevoegde gezagen vroegen in 57 procent van de adviezen om informatie uit zienswijzen mee te nemen. Vooral bij adviezen over de reikwijdte en het detailniveau van het milieueffectrapport (73 procent). Bij de toetsingsadviezen is dit percentage lager (49 procent). Gemeenten en provincies laten vooral bij adviezen over reikwijdte en detailniveau de zienswijzen meenemen, in circa driekwart van de adviezen. Bij de toetsingen ligt dit net iets onder 50 procent van de adviezen. Bij het Rijk en het waterschap liggen de percentages andersom: bij adviezen over reikwijdte en detailniveau minder dan 50 procent en bij toetsingen meer dan driekwart van de adviezen.
