Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gaat de humane risicogrenzen voor PFAS in bodem, oppervlaktewater en drinkwater opnieuw berekenen. Aanleiding is een nieuwe gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS in voedsel, die de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft vastgesteld. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zal vervolgens op basis het RIVM-onderzoek bepalen of de normen worden aangepast.
Welke gevolgen de nieuwe grenswaarde in de praktijk precies krijgt, is nu dus nog niet duidelijk. In de zomer van 2019 zorgden de PFAS-normen ervoor dat zo’n beetje de hele bouw- en infrasector stil kwam te liggen. Omdat er op dat moment nog geen milieunormen bestonden, stelde staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) in juli 2019 tijdelijke, strenge regels in voor het omgaan met PFAS-houdende grond. Dat was vooruitlopend op de afronding van een onderzoek van het RIVM. Dat betekende dat zo’n beetje al het grondverzet in Nederland tot stilstand kwam. Bij elk project waar ook maar een beetje grond afgegraven, gestort of afgevoerd moest worden, kregen de betrokkenen te maken met de strenge PFAS-normen. Als landbouw- of natuurgrond meer dan 0,1 microgram PFAS per kilogram bevatte, golden strikte maatregelen voor de verwerking: de grond mocht niet zomaar verplaatst worden, en alleen gestort worden in grond met hogere PFAS-waarden, om verdere vervuiling tegen te gaan.
Haren recht overeind
In het najaar van 2019, toen het RIVM-onderzoek was afgerond, werden de regels weliswaar versoepeld, maar nog altijd doet de term PFAS bij veel bouw- en infrabedrijven de haren recht overeind staan. De sector moet nu echter afwachten of het nieuwe onderzoek van het RIVM opnieuw leidt tot strengere normen.
Risico’s voor mens of milieu
Het RIVM werkt in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat mee aan een Europees traject om het gebruik en de productie van PFAS aan banden te leggen, zodat ze minder in onze leefomgeving terecht kunnen komen. Maar omdat de stoffen heel langzaam afbreken, zullen ze nog jarenlang in onze leefomgeving aanwezig zijn. Daarom is het belangrijk om te weten wat de mogelijke effecten van PFAS zijn en welke blootstelling aan PFAS mogelijk risico’s oplevert voor mens of milieu. Het RIVM gaat daarom extra onderzoek doen naar PFAS.
Schadelijk
De Europese Voedselveiligheidsautoriteit heeft op basis van de nieuwste inzichten een nieuwe gezondheidskundige grenswaarde afgeleid voor PFAS in voedsel. Daaruit blijkt namelijk dat PFAS mogelijk bij lagere concentraties al gezondheidseffecten op het immuunsysteem van mensen heeft. Hierdoor wordt de kans op ziekten mogelijk vergroot. De gezondheidskundige grenswaarde van EFSA is gebaseerd op andere effecten en is lager dan de waarde die het RIVM tot nu toe heeft gebruikt. Het RIVM gaat de nieuwe gezondheidskundige grenswaarde van EFSA gebruiken voor risicobeoordeling.
