Bij de berekening van stikstofdepositie mag neerslag op meer dan 25 kilometer van de bron buiten beschouwing worden gelaten. Met deze uitspraak heeft de Raad van State het slepende stikstofgeschil tussen het kabinet en milieuorganisaties beslecht in het voordeel van de regering.
De zaak is een uitvloeisel van een geschil over het tracébesluit ViA15, maar raakt elke economische activiteit die stikstof uitstoot op natuurgebieden. De kernvraag is of opdrachtgevers stikstof die op meer dan 25 kilometer terechtkomt in natuurgebieden moeten compenseren.
ViA15
ViA15 is een wegenbouwproject om de bereikbaarheid in de regio Arnhem te verbeteren. Het omvat doortrekken van de A15, verbreden van de A12 en verbreden van de A15. Het project is eind 2019 met een DBFM-contract gegund aan de combinatie GelreGroen, bestaande uit Dura Vermeer, BESIX, HOCHTIEF, Van Oord en John Laing.
In de stikstofberekeningen voor het tracébesluit ‘A15/A12 Ressen-Oudbroeken (ViA15)’ heeft het ministerie aanvankelijk gebruik gemaakt van het rekenmodel SRM2+ in de AERIUS Calculator, met een afkapwaarde van 5 kilometer. Om die stikstofneerslag te compenseren zijn meerdere boerderijen opgekocht.
In januari 2021 honoreerde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State de bezwaren daartegen. Zij droeg de toenmalige minister van I&W op om opnieuw te kijken naar de rekenafstand die de gevolgen van stikstofuitstoot door wegverkeer beoordeelt. In september 2021 liet I&W weten de rekenafstand te hebben aangepast naar 25 kilometer, volgens het OPS-model van de AERIUS Calculator. Milieuorganisaties vinden dat stikstofneerslag die verder dan 25 kilometer van de bron neerslaat ook mee moet tellen.
Moeilijk te onderbouwen
Een wetenschappelijke onderbouwing voor die 25-kilometergrens ontbreekt. Berekeningen volgens het OPS-model waren een pragmatische aanpassing die beoogde de impasse in 2021 te doorbreken. Wetenschappers betogen dat, afhankelijk van het soort activiteit, ongeveer de helft van de stikstofuitstoot buiten die straal terecht kan komen. Van de zijde van het kabinet is juist ingebracht dat het linken van stikstofdepositie aan een specifieke bron niet hard te maken is over grote afstanden. Met die laatste redenering gaat de hoogste bestuursrechter nu mee.
De rechter benadrukt wel dat de overheid verplicht is om beschermde natuur te behoeden voor (verdere) verslechtering door stikstofneerslag in zijn algemeenheid.
Bouwwereld opgelucht
De bouwwereld reageert opgelucht op de uitspraak. Afschieten van de rekengrens van 25 kilometer zou een nieuwe horde hebben opgeworpen voor bouwprojecten, nadat in november j.l. ook de bouwvrijstelling werd afgeschaft door de Raad van State.
Of de verbinding tussen snelweg A12 en A15 kan doorgaan is overigens nog niet definitief. Er lopen nog vijf andere bezwaren, waarover de Raad van State later apart uitspraak doet.
> Lees hier de uitspraak van de Raad van State d.d. 5 april 2023
