oudere fietsers
Fietsen is gezond: het draagt bij aan gezonde veroudering en persoonlijke onafhankelijkheid (foto: Reijnoud de Haan).

Op 14 oktober promoveert Frank Westerhuis, PhD aan de Rijksuniversiteit Groningen met de verdediging van zijn proefschrift ‘Advancing the Age of Cycling’. Daarin heeft hij infrastructuuronderdelen en interacties met andere weggebruikers verkend die leiden tot problemen voor oudere fietsers. Vervolgens heeft hij gedrags- en veiligheidseffecten onderzocht van maatregelen in de infrastructuur en op de fiets.

In Nederland neemt het aantal oudere fietsers toe. Dit wordt algemeen als wenselijk beoordeeld, omdat fietsen bijdraagt aan gezonde veroudering en persoonlijke onafhankelijkheid. Oudere fietsers hebben echter een verhoogd risico op (enkelvoudige) fietsongevallen. Het onderzoek van Westerhuis zoomt daar dieper op in.

Berm- en kantstroken dragen bij aan veiligheid
Observaties van ‘alledaags fietsgedrag’ van oudere fietsers toonden aan dat obstakels, onregelmatige verhardingen, scherpe bochten, hellingen en een beperkte ruimte kunnen leiden tot problemen. Daarnaast bleek dat sommige fietsers (onopzettelijk) in de berm belandden tijdens een reguliere fietsrit. Het voorspellen van fietsgedrag van andere fietsers bleek ook erg moeilijk. Op verschillende locaties zijn de effecten van virtuele 3D-objecten, kantbelijning, schuine trottoirbanden, bermstroken en kantstroken op het fietsgedrag van oudere fietsers onderzocht. Met behulp van kleine GPS-actiecamera’s, gemonteerd op de fiets, toonden deze veldexperimenten dat de berm- en kantstroken het meest bijdragen aan de veiligheid: wanneer de participanten langs de locaties met deze maatregelen fietsten, reden zij gemiddeld verder weg van de zachte berm dan op de andere locaties. Ook werd er langzamer gefietst op de locaties met bermstroken.

Remlicht en richtingaanwijzer kunnen nuttig zijn
Verder heeft Westerhuis de effecten onderzocht van fietsverlichting die fietssnelheid, remmen en richting aangeven kan communiceren naar andere weggebruikers. Ondanks dat het geteste lichtsignaal voor fietssnelheid niet effectief bleek, kunnen het remlicht en de richtingaanwijzer nuttig zijn voor oudere fietsers.

Promotie
Frank Westerhuis verdedigt zijn proefschrift op 14 oktober om 16.15 uur in het Academiegebouw van de RUG. Promotors zijn prof. dr. Dick de Waard en prof. dr. Karel Brookhuis, beiden verbonden aan de Faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen. Copromotor is dr. Anselm Fuermaier. Het Engelstalige proefschrift is te downloaden van de website van de universiteit.