De Geologische Dienst Nederland, onderdeel van TNO, heeft met behulp van geavanceerde technologie het zeebodemsediment van de Noordzee nauwkeurig digitaal in kaart gebracht. De nieuwe kaart is beschikbaar voor overheden en bedrijven, om beslissingen te ondersteunen over activiteiten in de Noordzeebodem. Dat maakt duurzaam beheer van de ondergrond mogelijk.
Economische activiteiten als de aanleg van kabels en pijpleidingen of zandwinning verstoren met regelmaat de bovenste laag van de Noordzeebodem. De bovenste halve meter daarvan vormt de leefomgeving van een veelheid van planten en dieren.
Zeebodemsediment en bodembeheer
De Noordzee is een gebied met veel gebruikers en gebruiksfuncties. Dat kan alleen goed samengaan met zorgvuldig beheer van de zeebodem. De nieuwe kaart van het zeebodemsediment reikt kennis aan waarmee functies als scheepvaart, visserij, bouw en exploitatie van windparken, aanleg van kabels en pijpleidingen van windparken en boorplatforms naar de kust, zandwinning, natuurbescherming en militaire oefeningen in samenhang mogelijk te maken. De schade aan de natuurlijke habitat van de zeedieren en -planten is te beperken door het vermijden van slibrijke of grindhoudende bodems kan schade aan de natuur zo klein mogelijk worden gehouden. Omgewoeld slib leidt tot verstoring van het bodemleven, en ecologisch waardevolle grindgronden komen beschadiging maar moeizaam te boven.
Goed inpasbaar
De kaart van het zeebodemsediment is een tool die kan helpen voorkeurslocaties te bepalen voor ondiepe ingrepen in de Noordzeebodem. De digitale kaart is bovendien bruikbaar voor het formuleren van milieueffectrapportages (MER). “Deze zeebodemsedimentkaart vervangt een twintig jaar oude handgetekende kaart en is ook vele malen nauwkeuriger”, vertelt Sytze van Heteren, marien- en kustgeoloog van de Geologische Dienst, op de TNO-site. “Door toepassing van kunstmatige intelligentie hebben we voor alle 58.500 vierkante kilometer van de Nederlandse Noordzeebodem de verhouding tussen zand, slib en grind in een rastermodel gevat. Gebruikers kunnen onze kaarten in hun eigen modellen en programma’s verwerken. Ze zijn heel toegankelijk, voor iedereen beschikbaar en makkelijk in gebruik.”
Nauwkeuriger en beter
Met geomodellering en AI is van elke hectare zeebodem de samenstelling beschreven, en ook de mate van zekerheid over die daarover bestaat. Dat laatste helpt gebruikers te bepalen waar aanvullende gegevens nodig zijn.
De database die ten grondslag ligt aan de nieuwe kaart is op uiteenlopende manieren te raadplegen, en de gebruiker kan ook afgeleide kaarten genereren, bijvoorbeeld over het percentage slib in het totale sediment.
Wanneer nieuwe data beschikbaar komen is de met AI gemaakte zeebodemkaart snel en goedkoop aan te passen. Zo wordt hij gaandeweg beter en volgt hij veranderingen. De makers roepen partijen die actief zijn op de Noordzee dan ook op hun gegevens uit boringen of bodemmonsters met hen te delen.
> De zeebodemsedimentkaart is hier te raadplegen
