Volgens minister Mark Harbers van IenW is de afsluiting van de Ketheltunnel in de ochtendspits van maandag 16 mei niet het gevolg van personeelstekort. “Er is hier iets misgegaan in de opschaling en/of onderlinge communicatie”, stelde hij in antwoord op Kamervragen van Daniël Koerhuis (VVD). “Ik ga ervan uit dat dit een eenmalige gebeurtenis is.”
“De Ketheltunnel in de A4 was tijdens de maandagochtendspits geheel afgesloten vanwege twee zieke toezichthouders bij Rijkswaterstaat. Het gevolg: de Rotterdamse ring liep helemaal vast. Over deze belangrijke verkeersdraaischijf van Nederland rijden tienduizenden auto’s en vrachtauto’s per dag”, zei Koerhuis tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Tweede Kamer. “Er waren lange files. Automobilisten konden niet naar hun werk gaan en de transportsector in Rotterdam kwam stil te staan. Als uitleg gaf Rijkswaterstaat aan dat er sprake is van pech. Dat kan toch niet waar zijn? Ik heb alle begrip voor het feit dat toezichthouders onverhoopt ziek kunnen zijn, maar het kan toch niet waar zijn dat onze tunnels zo kwetsbaar zijn dat ze worden afgesloten als twee toezichthouders bij Rijkswaterstaat zich ziek melden? Dit is slecht personeelsmanagement en dit soort afsluitingen kunnen en mogen niet gebeuren.”
Geschrokken
Minister Harbers gaf in zijn antwoord aan op maandagochtend ook geschrokken te zijn van het nieuws dat de Ketheltunnel dicht was. De Ketheltunnel wordt volgens hem dag en nacht vanuit de verkeerscentrale in Rhoon bediend en bewaakt door een tunneloperator. Zondagavond laat, omstreeks 11.30 uur, meldde de wegverkeersleider van de ochtenddienst zich ziek. Zijn vervanger meldde zich maandagochtend vroeg rond 5 uur ziek. “Zondagavond laat was dus nog niet een moment waarop iedereen in paniek schoot, want er was al een vervanger”, legde de bewindsman uit. “Maar die bleek de volgende ochtend ook ziek.”
Draaiboeken
Harbers wees erop dat er normaal gesproken altijd vervanging en een vervanging van de vervangers beschikbaar is: “Daar zijn verschillende vervangings- en opschalingsdraaiboeken voor bij Rijkswaterstaat, die ook in de afgelopen twee jaar, bijvoorbeeld tijdens de covidbeperkingen, veelvuldig en doelmatig zijn toegepast en in die periode nooit tot dit probleem hebben geleid. Maar op 16 mei is er in de opschaling en/of onderlinge communicatie iets misgegaan, wijst de eerste analyse uit. Daardoor was er maandagochtend in de verkeerscentrale tijdelijk, gedurende ongeveer twee uur, geen capaciteit voor toezicht op de Ketheltunnel.”
Eenmalige gebeurtenis
De minister benadrukte dat hier geen sprake is van een structureel personeelstekort: “Integendeel, er zijn voldoende medewerkers om normaliter alle roosters te vullen. Ook daarom ga ik ervan uit dat dit een eenmalige gebeurtenis is. De ontstane situatie wordt op mijn verzoek ook nog intern door Rijkswaterstaat geëvalueerd, want we moeten daar wel de leerervaring en les uit trekken dat we opschalings- en vervangingsdraaiboeken niet voor niets hebben en dat die te allen tijde goed nagevolgd moeten worden.”
Meerdere tunnels
Op de vraag van Koerhuis of toezichthouders slechts voor één tunnel zijn opgeleid, kon Harbers kort zijn: “Nee, een toezichthouder kan voor meerdere tunnels zijn opgeleid, maar hij heeft per tunnel wel een specifieke opleiding of certificering. Sommigen hebben die voor één tunnel, maar een flink aantal heeft een certificering voor meerdere tunnels. Zij kunnen dus op meerdere objecten worden ingezet, maar dat bleek op 16 mei niet de oplossing. Als je al op die verkeersleidingscentrale zit om bijvoorbeeld de Benelux-tunnel te bedienen, dan mag je vanwege de veiligheid niet te veel taken tegelijk hebben. Deze mensen kunnen niet tegelijkertijd én de Benelux-tunnel én de Ketheltunnel bedienen, ook al zouden ze daarvoor wel bevoegd zijn. De gebruiksvergunning van de tunnel schrijft overigens voor dat er te allen tijde iemand achter dat scherm zit en die tunnel in de gaten houdt. Anders mag de tunnel niet open.”
Bruggen en sluizen
Kamerlid Daniël Koerhuis vroeg bovendien of het risico zich ook elders voordoet, bijvoorbeeld bij bruggen en sluizen. Harbers herhaalde dat er in principe genoeg medewerkers zijn en dat de les is dat de vervangingsdraaiboeken strikt nageleefd moeten worden: “Bij bruggen en sluizen is het ongeveer hetzelfde. Ook daar worden medewerkers per object opgeleid en hanteren we dezelfde draaiboeken. In theorie is er daar dus ook een risico, maar zeker na de les van 16 mei hopen we dit in de toekomst zeker te voorkomen.” De minister beloofde nog voor de zomer de evaluatie van het Ketheltunnelincident naar de Kamer te sturen.
