De stuurgroep Meanderende Maas heeft ingestemd met het concept-voorkeursalternatief Meanderende Maas, Ravenstein-Lith. Dat werd op 24 oktober in Den Bosch gepresenteerd als een win-win-win-concept. De ruim 26 km lange dijk langs de Brabantse Maasoever tussen Ravenstein en Lith wordt versterkt, de rivier krijgt er meer ruimte en het gebied wordt mooier en economisch sterker gemaakt.
In de stuurgroep Meanderende Maas zitten tien betrokken organisaties: waterschap Aa en Maas, waterschap Rivierenland, provincie Noord-Brabant, provincie Gelderland, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten en de gemeenten Oss, Wijchen en West Maas en Waal. Het plan op hoofdlijnen dat nu is gepresenteerd, is het resultaat van onderlinge samenwerking binnen de stuurgroep, die twee jaar geleden startte, en van een intensief participatieproces met de omgeving. Directe aanleiding is de noodzaak om de dijken langs de Maas te versterken.
Projectgebied, tijdpad en investeringen
Het projectgebied van circa 2650 hectare omvat naast de Brabantse dijk tussen Ravenstein en Lith, ook de uiterwaarden aan beide zijden van het 18 kilometer lange Maastraject. De dijk aan de Gelderse zijde is geen onderdeel van het project. Eind 2019 nemen de bestuurders, na consultatie van de eigen besturen, een gezamenlijk besluit over het voorkeursalternatief. Rijk en regio investeren samen ruim 235 miljoen euro in een totaalpakket aan maatregelen, waarvan ruim 135 miljoen euro voor de dijkversterking.
Sterke dijk met behoud woningen en karakteristieke bomen
In het concept voorkeursalternatief is de bestaande bebouwing langs de dijk behouden, evenals de karakteristieke bomen op de dijk bij de dorpen, zoals bij Demen-Dieden. Afwisselend is er sprake van een tuimel- en moderne gronddijk. Ravenstein krijgt in het plan nog meer het karakter van vestingstadje aan de rivier. Voor recreanten komen bredere fietspaden en ruim 6 km nieuwe fietspaden op de tuimeldijk. Tussen Ravenstein en Lith varieert de dijkverhoging van 0 tot 80 cm. Per deel van de dijk is in grote lijnen aangegeven hoe de dijkversterking eruit gaat zien. Op veel plaatsen nabij bebouwing komen constructies om de stabiliteit van de dijk te verbeteren en/of piping tegen te gaan. Voor dit laatste zijn ook brede bermen een oplossing. Een innovatieonderzoek is gestart om te bezien hoe lang de bermen precies moeten zijn. In de volgende fase, de planuitwerking, wordt het ontwerp tot in detail uitgewerkt, in samenspraak met de bewoners aan de dijk.
Ruimte voor de Maas en nieuwe natuur
De Maas krijgt meer ruimte, zowel aan de Brabantse als Gelderse zijde, geeft de woordvoerster van waterschap Aa en Maas aan: “Daarmee verlagen we de waterstand en is een geringere verhoging van de dijk mogelijk. Meer ruimte voor de rivier biedt de kans om ruim 500 ha natuur toe te voegen aan het riviernatuurpark, een groot aangesloten natuurgebied langs de Maas. Het is een ontbrekende schakel in het Natuurnetwerk Brabant en het programma Meer Maas van Natuurmonumenten. Twee oude meanders van de Maas maken we weer zichtbaar, ook goed voor de verbetering van de waterkwaliteit, de rijksopgave voor de Kaderrichtlijn Water.” De rivierverruiming levert volgens het waterschap tevens grond op voor de versterking van de nabijgelegen dijk.
Kansen voor recreatie en versterking economie
Het voorkeursalternatief geeft volgens de stuurgroep ook kansen aan de versterking van de Zuiderwaterlinie. Bij de presentatie van het plan werd onder meer gewezen op de versterking van het waterfront van vestingstadje Ravenstein, het herstel van de historische relatie tussen de Maas en Megen en de versterking van het karakteristieke Maaslandschap, met behoud van de cultuurhistorische dijken met beplanting en bebouwing. Door dat alles zal ook de aantrekkelijkheid voor recreatie en toerisme worden vergroot, zo verwacht de stuurgroep, en worden de economische ontwikkeling en het woon- en leefklimaat in de dorpen verbeterd. De economische concurrentiepositie van de haven van Oss en de veiligheid voor de scheepvaart op de Maas zou moeten verbeteren door een verbreding van de toegang tot het Burgemeester Delenkanaal.
Tien projectpartners, bereid tot investeren
Rijk en regio voeren gezamenlijk een integrale verkenning uit naar de beste maatregelen om te zorgen voor waterveiligheid, rivierverruiming en gebiedsontwikkeling. De verkenning Meanderende Maas, Ravenstein – Lith, valt onder zowel het nationale Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) als het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Het waterschap Aa en Maas trekt de verkenning Meanderende Maas. Door de combinatie van doelen en budgetten en de integrale aanpak is volgens de samenwerkingspartners een meerwaarde te bereiken binnen deze gebiedsontwikkeling. Bovendien zijn alle partners bereid tot mee-investeren.
Intensief participatieproces met werkplaatsbijeenkomsten
Het concept voorkeursalternatief is het resultaat van een bundeling van krachten van de betrokken partijen en een intensief participatieproces met bewoners en ondernemers. “Ruim veertig mensen met uiteenlopende achtergronden en kennis van het gebied denken al anderhalf jaar structureel mee tijdens werkplaatsbijeenkomsten”, aldus de woordvoerster van Aa en Maas. “Een klankbord adviseert over het proces. Via de website zijn opmerkingen, wensen en ideeën ingebracht. Contacten zijn er met bewoners en ondernemers via informatiebijeenkomsten, inloopbijeenkomsten, dijktafels en keukentafelgesprekken. Ook in de volgende fase betrekken we de bewoners en ondernemers bij de verdere uitwerking van het plan.”
In december een definitief besluit
Op 30 en 31 oktober en op 4 november vinden informatie- en inloopbijeenkomsten plaats voor de bestuurders, bewoners, ondernemers en belangstellenden. De stuurgroep neemt naar verwachting in december een definitief besluit over het pakket maatregelen, het voorkeursalternatief Meanderende Maas. Vervolgens maken de maatregelen onderdeel uit van een op te stellen structuurvisie. Deze structuurvisie zal samen met de milieueffectrapportage begin 2020 door de provincies Noord-Brabant en Gelderland ter inzage worden gelegd. Dan is de formele inspraakperiode en kunnen zienswijzen worden ingediend. De volgende fase, de planuitwerking, zal naar verwachting in 2022 zijn afgerond. De uitvoering start in 2023. De afronding van alle werkzaamheden is voorzien in 2028.
Per locatie de plannen bekijken
Op de eigen website heeft de stuurgroep Meanderende Maas een interactieve kaart geplaatst, waarop u per locatie kunt zien wat er in het concept-voorkeursalternatief aan maatregelen staat. Ook is voor 16 locaties van de dijk is een dwarsdoorsnede gemaakt, die specifiek voor die locatie een impressie geeft hoe de dijkversterking eruit gaat zien.
