De sanering en het herstel van de Westdijk in Bunschoten zijn afgerond. Waterschap Vallei en Veluwe blijft ook na de sanering van de Westdijk actief in het gebied en monitort de komende vijf jaar de grondwaterkwaliteit rondom de uitgevoerde sanering. Bij de dijkversterking in 2016 is Thermisch Gereinigde Grond (TGG) toegepast, maar deze bleek verontreinigd.
De problemen met TGG kwamen aan het licht toen koeien in een polder achter de dijk vergiftigd raakten door de uitloging van zware metalen. Uit onderzoek van de Inspectie van Leefomgeving en Transport (ILT) bleek vervolgens dat de kwaliteit van TGG op drie locaties (Westdijk in Bunschoten, de plas van Heenvliet en de Perkpolder in Zeeuws-Vlaanderen) niet voldeed aan de normen die gesteld worden vanuit het Besluit Bodemkwaliteit.
Zeer hoge temperatuur
Thermisch gereinigde grond ontstaat door verontreinigde grond onder zeer hoge temperatuur te reinigen. Het RIVM stelt dat tijdens dit proces organische verbindingen (zoals bijvoorbeeld minerale olie en aromatische oplosmiddelen) worden verbrand. Anorganische verbindingen (zoals zware metalen) worden echter niet met thermische reiniging verwijderd en kunnen na behandeling dus nog aanwezig zijn. ‘Na behandeling is de grond zwart van kleur en bevat deze geen organische stof meer, waardoor planten er niet of nauwelijks op kunnen groeien en waardoor er geen organismen kunnen leven’, aldus het RIVM.
Last onder Dwangsom
De gemeente Bunschoten besloot half november 2017 om het waterschap aansprakelijk te stellen voor de bodemverontreiniging. Als het waterschap voor 1 maart 2018 geen plan van aanpak indiende en de grond niet voor 1 november 2018 had afgegraven, zou de gemeente een dwangsom van 150.000 euro per week opleggen, met een maximum van 750.000 euro. In mei 2018 werd echter duidelijk dat de grond nog vuiler was dan gedacht. De Westdijk bleek niet alleen verontreinigd te zijn met zouten en zware metalen, ook werd er benzeen en GenX-stoffen aangetroffen. Het waterschap wilde geen risico nemen en besloot in juli 2018 dat de TGG verwijderd en afgevoerd zou worden. De termijnen voor de Last onder Dwangsom werden vijf keer uitgesteld en uiteindelijk bepaald op 1 juli 2022.
Sanering
In februari 2020 leverde het waterschap het Plan van Aanpak op aan de bevoegde gezagen. Eind september 2020 stemde het algemeen bestuur van Waterschap Vallei en Veluwe in met de financiering. Boskalis Nederland is vervolgens gestart met de sanering. In november vorig jaar is het laatste verontreinigde materiaal uit de steunberm van de Westdijk verwijderd. Ook de sloten en slootranden in de polder zijn inmiddels schoongemaakt. Op- en afritten zijn opnieuw aangelegd, de berm is opnieuw ingezaaid en het asfalt is hersteld.
Waterschap voldoet aan Last onder Dwangsom
Op 30 juni heeft het waterschap de sanering gereed gemeld bij de Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht. Met het verwijderen van de bron van de verontreiniging en uitvoeren van de sanering voor 1 juli, voldoet het waterschap aan de door de gemeente gestelde termijn. Dit is in het bestuurlijk overleg van 11 juli 2022 door de gemeente Bunschoten bevestigd.
Nazorg
Het waterschap blijft ook na de sanering van de Westdijk actief in het gebied en monitort de komende vijf jaar de grondwaterkwaliteit rondom de uitgevoerde sanering. Ook de grasmat vraagt nog de nodige aandacht: de steunberm van de Westdijk is ingezaaid. Wanneer de grasmat goed ontwikkeld is, wordt de steunberm ingezaaid met een bloemrijk mengsel. Met het oog op verhoging van de biodiversiteit heeft het waterschap ter hoogte van het gemaal, een insectenhotel laten plaatsen.
‘Trots op het resultaat’
Heemraad Patrick Gaynor van Waterschap Vallei en Veluwe keek bij de oplevering met gemengde gevoelens terug op het hele proces: “We hebben een moeilijke periode achter de rug. Er zijn tegenslagen geweest en de omgeving heeft lang rekening moeten houden met de werkzaamheden rondom het project. Ik ben niet trots op waarom we hier nu staan, maar wel trots op het uiteindelijke resultaat. We leveren een mooie, schone en veilige Westdijk op aan de omgeving. Een dijk die straks bloemrijk is en weer volop gebruikt kan worden.”
 verontreinigde Westdijk in Bunschoten zijn afgerond.){kind=link}