Vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) zijn onderzoeken uitgevoerd naar nieuwe manieren om dijken te versterken en inzichten op te doen betreffende dijkbekleding. In verschillende projecten zijn experts bezig met de ontwikkeling van innovaties. Adviesgroep Borm & Huijgens komt nu met een nieuwe suggestie: hergebruik van kunstgrasmatten als dijkbekleding.
Innovaties die in het afgelopen jaar in the spotlights stonden waren bentonietmatten die Waterschap Limburg op het voorland van de dijk inzette om piping te voorkomen, en verticaal geplaatst geotextiel in de dijk bij Zutphen (Waterschap Rijn en IJssel). Daarnaast organiseerde Waterschap Rivierenland samen met drie aannemerscombinaties een spraakmakende maakbaarheidsproef voor het tegengaan van piping met een grofzandbarrière.
Al blijft het vooralsnog bij het idee, Adviesgroep Borm & Huijgens voegt zich in deze serie innovators met hun suggestie over hergebruik van kunstgrasmatten als dijkbekleding.
Kwetsbaarheid dijken
Sinds het einde van de 19e eeuw is door uitbaggeren en normalisatie van rivieren veel veranderd aan rivierbodems. De zee dringt steeds verder het land in en rivierbodems schuren uit. Waterondoorlaatbare lagen worden doorgraven of geërodeerd met als gevolg dat water sneller in en onder dijken doordringt en oevers kunnen afkalven. Een dijk die vrijwel direct aan het water grenst, een zogenaamde schaardijk, is dan extra kwetsbaar.
De sterkte van dijken hangt niet alleen van de constructie af, maar ook van factoren als onderspoeling, piping en de samenstelling van de ondergrond. Dijkverhoging garandeert dus nog geen veiligheid. Bij dijken zonder voorland kan beschadiging optreden door stroming en golfslag van schepen, waardoor het buitentalud afschuift naar de vaak te diepe vaargeul.
Dijkdoorbraken vinden vaak hun oorzaak in verweking. In het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma is al heel wat werk verricht de risico’s van ongebruikelijk lange hoge waterstanden te kunnen ondervangen.
Kunstgrasmatten
Bij een dijktalud is het niet raadzaam om afsluitend materiaal te gebruiken. Damwanden worden immers ook van openingen voor waterafvoer voorzien om de waterdruk van binnenuit te beperken.
Het voorstel van de adviesgroep Borm & Huijgens is om dijken te bekleden met oude kunstgrasmatten en deze vervolgens af te dekken met een leeflaag van klei of met steenzetting.
In droge en warme periodes kunnen dijken namelijk uitdrogen, inklinken en scheuren gaan vertonen.
Waterpermeabele matten houden de ‘huid’ van de dijk bijeen, terwijl regenwater de dijk kan inzijgen en een teveel aan water geleidelijk zijdelings de dijk kan verlaten. Het dijklichaam wordt door de matten bijeengehouden, zoals zand in zandzakken.
Cor Huijgens van Adviesgroep Borm & Huijgens: “Kruin en taluds van een dijk zijn soms slechts door een graszode beschermd. De onder het grondoppervlak liggende matten zorgen er voor dat er minder sprake is van extreme vernatting of uitdroging van de graszode. Het doorzetten van krimpscheuren in het dijklichaam wordt zo voorkomen. Ook gaat het verdergaande erosie tegen als gevolg van betreding of uitspoeling van paden en greppels.
Kunstgrasmatten vormen al jaren een recycleprobleem. Hergebruik bij dijkversterking zou onderzocht en getest kunnen worden. Deze toepassing dient uiteraard aan de milieunormen te voldoen. De vraag is alleen, wie pakt het op? Misschien een proefopstelling of een risicoloze test op een locatie in het werkveld?”
