Natuurmonumenten en ARK Rewilding Nederland maken bezwaar tegen het plan van Rijkswaterstaat voor de aanleg van een stenen dam in de Grensmaas bij Meers. De natuurorganisaties maken zich zorgen over de ecologische effecten van de nieuwe dam en vrezen onherstelbare natuurschade door verstoring van de natuurlijke dynamiek van de rivier.
In de Grensmaas liggen een aantal drempels en een grindrug. Die houden de stroom tegen en stuwen het waterpeil iets op. Dat is nodig om de grondwaterstand in België op peil te houden en te voorkomen dat natuurgebieden aan de Vlaamse Maasoever verdrogingsschade oplopen. De grindrug is in de afgelopen jaren een paar keer doorgebroken en door Rijkswaterstaat weer hersteld. Als beheerder wil Rijkswaterstaat nu iets verderop een nieuwe stenen dam aanleggen in de rivier.
Bezwaar
De beoogde locatie is echter een kwetsbaar natuurgebied, waar al dertig jaar wordt gewerkt aan natuurontwikkeling in combinatie met grindwinning en hoogwaterbescherming. Binnen het Provinciaal Omgevingsplan Limburg Grensmaas en door partners binnen RivierPark Maasvallei is afgesproken dat de natuur haar eigen gang mag gaan.
De nieuwe stenen dam komt dwars door het gebied te liggen, precies op het meest dynamische stuk van de Grensmaas. De locatie voor de nieuwe stenen dam is eigendom van Natuurmonumenten en ligt vlak naast Natura 2000-gebied. “We begrijpen de noodzaak om verdroging van de natuur aan de Vlaamse zijde tegen te gaan. Maar dat mag niet ten koste gaan van de natuur aan Nederlandse kant”, aldus Niels van den Hoogen, gebiedsmanager Kempen Midden-Limburg van Natuurmonumenten op de site van ARK Rewilding Nederland. De twee natuurorganisaties vragen Rijkswaterstaat om samen met alle omgevingspartijen te zoeken naar een acceptabele oplossing. Omdat dat tot dusver niet is gebeurd zijn zij een bezwaarprocedure gestart.
Alternatief
Onderzoek van Bureau Stroming in opdracht van Natuurmonumenten laat zien dat er een alternatieve oplossing mogelijk is. Rijkswaterstaat voert zelf ook nog een onderzoek uit naar de werkelijke effecten van de bestaande drempels en rug in de Maas, maar wil toch op zeer korte termijn al starten met de aanleg van de dam in de Grensmaas bij Meers. Natuurmonumenten en ARK Rewilding willen dat Rijkswaterstaat de resultaten van dit onderzoek afwacht. In die tussentijd kan herstel van de bestaande rug het waterpeil in de Belgische Hoge Kempen op hoogte houden.
Update 18 september 2014: Uitslag Kort geding
op 17 september diende bij de rechtbank in Maastricht een spoed-kort geding over deze zaak, aangespannen door Natuurmonumenten. De rechter heeft meteen mondeling uitspraak gedaan en bepaald dat Rijkswaterstaat de werkzaamheden moet staken.
De vordering dat de uitgevoerde werkzaamheden ongedaan worden gemaakt is afgewezen, omdat de werkzaamheden niet ongedaan kunnen worden gemaakt voordat het hoogwaterseizoen begint.
