Het Julianakanaal in Limburg gaat tussen Berg en Obbicht dicht vanaf oktober 2024 tot april/mei 2025. Rijkswaterstaat heeft daartoe besloten om de verruimingswerkzaamheden in het kanaal veilig te kunnen afronden. Dat vergt eerst het verwijderen van een volgelopen bouwkuip.
Het Julianakanaal is een drukbevaren scheepvaartroute die havens in Nederland, België en Frankrijk verbindt. Rijkswaterstaat is sinds 2022 bezig met het verdiepen en verruimen ervan, over een lengte van 26 kilometer. Doel is de Maasroute geschikt te maken voor grotere scheepvaart (klasse Vb). Het slotstuk van het project, dat startte in 2012, is de verruiming van het drie kilometer lange traject tussen Berg en Obbicht. Dat werk startte eind 2022, maar twee maanden later ontstond onderloopsheid van de damwand en stroomde de drooggelegde bouwkuip in zeven minuten tijd vol met kanaalwater. Onderzoek van Deltares wees uit dat dat te wijten was aan een samenloop van omstandigheden.
Verwijderen bouwkuip
De defecte bouwkuip moet veilig en verantwoord verwijderd worden. Tevens moet het verruimingswerk alsnog een afronding krijgen. Omdat het Julianakanaal een belangrijke levensader is voor veel grote en kleine bedrijven en de scheepvaart maakte Rijkswaterstaat samen met hen een impactanalyse. Daarin was onder meer aandacht voor de economische impact van het herstelwerk. Uiteindelijk heeft Rijkswaterstaat evenwel geconcludeerd dat het project niet verantwoord uit te voeren is zonder droogzetting van het kanaal ter plaatse. ‘De samenstelling van de bodem en de staat van het kanaal laten dat niet toe. We willen hiermee ook geen risico meer nemen’, zo stelt de beheerder. Stremming van het kanaal is noodzakelijk tussen Brug Berg en de Sluis in Born, een traject van ongeveer 4 kilometer. Minister Harbers heeft dit besluit bekendgemaakt op 19 maart.
Niet gehoord
Het besluit tot stremming valt slecht bij het Limburgse bedrijfsleven. De Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV) wijst erop dat het uitgangspunt van het totale verruimingsproject altijd is geweest dat het kanaal bevaarbaar moest blijven tijdens de uitvoering. De vereniging stelt dat er weldegelijk een hersteloptie is waarbij het kanaal half open kan blijven, en is er niet van overtuigd dat het belang van ondernemers het juiste gewicht heeft gekregen in de besluitvorming.
Rijkswaterstaat erkent dat de langdurige afsluiting veel impact gaat hebben voor het doorgaande scheepvaartverkeer op dit deel van het kanaal, maar benadrukt dat dit de enige veilige optie is. ‘Bedrijven blijven in principe bereikbaar, maar scheepvaart zal moeten omvaren. We blijven in gesprek met de sector. Daar waar mogelijk, kijken we samen naar mogelijkheden om de grote impact van de afsluiting te verminderen.’
De regionale zender L1Nieuws meldt dat branchevereniging European Logistics Center Limburg heeft becijferd dat de afsluiting van het Julianakanaal het bedrijfsleven minimaal vier miljoen euro per dag kost. Minister Harbers kondigde aan dat bedrijven die meer schade lijden dan het normale ondernemersrisico een verzoek tot schadevergoeding kunnen indienen.
Aanvullende veiligheidsmaatregelen
Sinds de calamiteit met de bouwkuip dien vaart de scheepvaart met snelheidsbeperkingen en extra regels langs de damwand. Tot de start van de droogzetting in oktober zijn ook enkele aanvullende veiligheidsmaatregelen van kracht. Naast de snelheidsbeperking is er sprake van eenrichtingsverkeer. Ook moeten duwbakken varen met de ‘stompe kant’ naar voren en schepen zonder actieve boegschroef mogen vanaf windkracht 3 de bouwkuip niet meer passeren.
